Ο θυρεοειδής, είναι ένας από τους σημαντικότερους ενδοκρινής αδένας του ανθρώπινου σώματος. Βρίσκεται στην πρόσθια τραχηλική περιοχή ακριβώς μπροστά από την τραχεία και αποτελείται από δύο λοβούς (αριστερό και δεξιό λοβό) οι οποίοι ενώνονται μεταξύ τους με τον ισθμό. Το φυσιολογικό βάρος του αδένα είναι μεταξύ 20 και 35 γραμμαρίων.
Το όνομα του αδένα οφείλεται στο σχήμα του που μοιάζει με ασπίδα και προέρχεται από την ελληνική λέξη θυρεός που σημαίνει ασπίδα.
Ποιες ορμόνες παράγει ο θυρεοειδής αδένας και ποίος είναι ο ρόλος τους στον ανθρώπινο οργανισμό;
Ο θυρεοειδής αδένας παράγει τρεις ορμόνες απόλυτα απαραίτητες για την ομαλή λειτουργία του οργανισμού. Οι ορμόνες αυτές είναι:
- Η τριιωδοθυρονίνη (Τ3) και η θυροξίνη Τ4.
Η ημερήσια έκκριση των δύο αυτών ορμονών ρυθμίζεται από την έκκριση μιας άλλης ορμόνης της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης ή TSH που παράγεται στην υπόφυση, έναν άλλο επίσης σπουδαίο ενδοκρινή αδένα που βρίσκεται στη βάση του εγκεφάλου μας. Η ρυθμός έκκρισης των θυρεοειδικών ορμονών συμβάλλει μαζί με άλλους ορμονικούς παράγοντες στην ομαλή ρύθμιση του μεταβολισμού του σώματος.
Περιληπτικά αναφέρω ότι, η θυρεοειδικές ορμόνες συμβάλλουν στην ρύθμιση του μεταβολισμό της γλυκόζης, των λιπών και της χοληστερόλης, ενώ συμβάλουν επίσης στην ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος, της κινητικότητας του εντέρου, στον ρυθμό της καρδιάς και στην ταχύτητα της μυϊκής σύσπασης. Επιπλέον, στην βρεφική και παιδική ηλικία η έκκριση των θυρεοειδικών ορμονών είναι απαραίτητη, για την ομαλή σωματική και πνευματική ωρίμανση του παιδιού. Για τον λόγω αυτό, η έλλειψη των θυρεοειδικών ορμονών στην ηλικία αυτή δημιουργεί παιδιά με σωματική και πνευματική καθυστέρηση. Η πάθηση αυτή ονομάζεται, κρετινισμός και οι πάσχοντες κρετίνοι. - Καλσιτονίνη.
Η ορμόνη αυτή, μαζί με την παραθορμόνη που παράγεται από τους παραθυρεοειδείς αδένες, είναι υπεύθυνη για τη ρύθμιση των τιμών του ασβεστίου στο αίμα και τα οστά. Ειδικότερα η καλσιτονίνη διευκολύνει την πρόσληψη του ασβεστίου από τις τροφές και την καθήλωσή του στα οστά, εξασφαλίζοντας την ρύθμιση των τιμών του ασβεστίου στο αίμα.
Ποιες είναι οι συνηθέστερες παθήσεις του θυρεοειδούς;
Οι παθήσεις του θυρεοειδούς αδένα είναι έξι φορές συχνότερες στις γυναίκες από ότι στους άντρες. Ενώ οι συνηθέστερες παθήσεις του αδένα είναι ο υποθυρεοειδισμός και ο υπερθυρεοειδισμός.
- Υποθυρεοειδισμός ονομάζεται η υπολειτουργία του θυρεοειδή αδένα που οδηγεί σε σταδιακή μείωση των θυρεοειδικών ορμονών (Τ3 και θυροξίνη) στο αίμα και εκδηλώνεται με προοδευτικά αυξανόμενη κόπωση, σωματική αδυναμία, νωθρότητα, αργό ρυθμό ομιλίας, βραχνάδα, ευαισθησία στο κρύο, δυσκοιλιότητα, αύξηση του βάρους και ξηροδερμία. Διαβάστε περισσότερα
- Υπερθυρεοειδισμός ονομάζεται η υπερλειτουργία του θυρεοειδή αδένα που οδηγεί σε προοδευτική και ανεξέλεγκτη αύξηση των θυρεοειδικών ορμονών. Ο υπερθυρεοειδισμός, εκδηλώνεται με αυξημένη νευρικότητα, με τρόμο στα άκρα, αϋπνίες, ταχυκαρδία, εύκολο λαχάνιασμα και κόπωση. Οι ασθενείς δεν ανέχεται τη ζέστη, και είναι χαρακτηριστικό ότι η όρεξή τους είναι αυξημένη παρότι συνήθως χάνουν βάρος και αδυνατίζουν. Όταν η νόσος προσβάλει τα μάτια, οι ασθενείς εμφανίζουν χαρακτηριστικό εξόφθαλμο (προπέτεια των οφθαλμών). Διαβάστε περισσότερα
Τι είναι η βρογχοκήλη;
Βρογχοκήλη ονομάζεται κάθε διόγκωση του θυρεοειδή αδένα. Οι συνηθέστερες αιτίες διόγκωσης του αδένα και άρα εμφάνισης της βρογχοκήλης είναι η έλλειψη ιωδίου στη διατροφή, η μειωμένη παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών (υποθυρεοειδισμός ) και οι θυρεοειδικοί όζοι (οζώδης βρογχοκήλη) που αναπτύσσονται επάνω στον αδένα. Η εμφάνιση βρογχοκήλης δεν σημαίνει απαραίτητα ότι, ο θυρεοειδής αδένας δεν παράγει φυσιολογικές ποσότητες ορμονών. Σε ορισμένες περιπτώσεις ο αδένας υποστρέφεται (διογκώνεται) προκειμένου να ανταπεξέλθει σε αυξημένες απαιτήσεις. Εντούτοις είναι σημαντική η αιτιολογική διερεύνηση κάθε βρογχοκήλης και η σύσταση της κατάλληλης θεραπευτικής αντιμετώπισης. Διαβάστε περισσότερα
Τι είναι ο όζος στον θυρεοειδή ;
Οι όζοι του θυρεοειδούς είναι μια από τις συχνότερες παθήσεις του αδένα. Ο όζος είναι μια τοπική διόγκωση του αδένα σε μία ορισμένη ανατομική θέση του αδένα. Σε ένα αδένα μπορεί να υπάρχουν ένα, δύο όζοι, αλλά μπορεί να υπάρχουν και αρκετά περισσότεροι που προκαλούν διόγκωση και παραμόρφωση του αδένα (πολυοζόδης βρογχοκήλη). Παρότι οι περισσότεροι όζοι του θυρεοειδούς είναι καλοήθεις υπερπλασίες, εντούτοις κάθε θυρεοειδικός όζος πρέπει να υποβάλλετε σε εμπεριστατωμένη κλινική και εργαστηριακή εξέταση. Διαβάστε περισσότερα
Πως ελέγχουμε την λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα;
Ο καλύτερος τρόπος για τον έλεγχο της λειτουργίας του θυρεοειδή είναι η μέτρηση των τιμών στο αίμα της TSH και της ελεύθερης θυροξίνης FT4.
Οι αυξημένες τιμές της TSH υποδηλώνουν ότι ο θυρεοειδής υπολειτουργεί, εξαιτίας κάποιου προβλήματος που επηρεάζει άμεσα τον θυρεοειδή αδένα (πρωτοπαθής υποθυρεοειδισμός). Αντίθετα, οι χαμηλές τιμές της TSH φανερώνουν έναν αδένα που παράγει υπερβολική θυρεοειδική ορμόνη (υπερθυρεοειδισμός) ή κάποια ανωμαλία στην υπόφυση, η οποία εμποδίζει την παραγωγή αρκετής ποσότητας TSH (δευτεροπαθής υποθυρεοειδισμός).
Η μέτρηση της ελεύθερης T4 είναι μια σύγχρονη εξέταση που έχει αντικαταστήσει αυτήν της ολικής θυροξίνης. Η αυξημένη τιμή TSH με χαμηλή FT4 είναι χαρακτηριστικό εύρημα του πρωτοπαθή υποθυρεοειδισμού, ενώ όταν και οι δύο τιμές TSH και FT4 είναι χαμηλές, είναι χαρακτηριστικό εύρημα του δευτεροπαθή υποθυρεοειδισμό. Αντιθέτως, οι μειωμένες τιμές TSH σε συνδυασμό με αυξημένη FT4 υποδεικνύει υπερθυρεοειδισμό.
Η μέτρηση των θυρεοειδικών αντισωμάτων βοηθήσει στη διάγνωση της αιτίας των παθήσεων του θυρεοειδούς. Η αύξηση των θυρεοειδικών αντισωμάτων συμβαίνει όταν το ίδιο το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού επιτίθεται στον θυρεοειδή αδένα. Αυτές οι παθήσεις ονομάζονται αυτοάνοσες και περιλαμβάνουν τη θυρεοειδίτιδα του Hashimoto και τη νόσο του Grave’s.
Τα αυξημένα επίπεδα αντιθυροειδικών αντισωμάτων είτε κατά της θυρεοσφαιρίνης (Tg) είτε κατά της θυρεοειδικής υπεροξειδάσης (TPO) ή και των δύο, σε ασθενείς με υποθυρεοειδισμό είναι ενδεικτικά της θυρεοειδίτιδα Hashimoto, ενώ σε ασθενείς με υπερθυρεοειδισμό είναι χαρακτηριστικά της αυτοάνοσης πάθησης. Επίσης, τα χαμηλά επίπεδα αντισωμάτων σχετίζονται με διάφορες παθήσεις όπως η φλεγμονή του θυρεοειδούς αδένα (θυρεοειδίτιδα). Επιπλέον ο προσδιορισμός των τιμών της καλσιτονίνης βοηθάει στην διάγνωση ορισμένων τύπων καρκίνου του θυρεοειδούς, όπως το μυελοειδές καρκίνωμα.
Το υπερηχογράφημα είναι η βασικότερη απεικονιστική εξέταση του θυρεοειδούς, που παρέχει ουσιώδεις πληροφορίες για το μέγεθος, την αιμάτωση και την ανάδειξη των όζων του αδένα. Είναι μια εξέταση που ανάλογα με την κλινική εκτίμηση και τον εργαστηριακό έλεγχο του ασθενούς θα πρέπει να συμπληρώνει αιτιολογικά την διερεύνηση της θυρεοειδικής λειτουργίας.
Καρκίνος θυρεοειδούς
Ο καρκίνος του θυρεοειδούς αδένα παρότι είναι ο συχνότερος καρκίνος των ενδοκρινών αποτελεί μόνο το 1-2% του συνόλου των νεοπλασμάτων του ανθρωπίνου σώματος. Εντούτοις στατιστικές μελέτες δείχνουν μια σταδιακή αύξηση των κρουσμάτων σε όλον τον κόσμο χωρίς απόλυτα ταχτοποιημένους αιτιολογικούς παράγοντες. Το ενθαρρυντικό είναι ότι, το μεγαλύτερο ποσοστό των καρκίνων του θυρεοειδούς (άνω του 85%) είναι θεραπεύσιμοι ιδιαίτερα όταν διαγιγνώσκετε σε πρώιμο στάδιο. Ο διαχωρισμός των κακοηθών από τους καλοήθεις όγκους του θυρεοειδούς είναι ένα σύνηθες θέμα στην καθημερινή ιατρική πράξη και αυτό διότι παρότι κάθε όζος του αδένα είναι ύποπτος και πρέπει να διερευνάτε μόλις το 5% αυτών είναι κακοήθεις. Διαβάστε περισσότερα
Δείτε εικόνες ολικής θυρεοειδεκτομής
Δείτε εικόνες καρκίνου θυρεοειδούς
Δείτε εικόνες βρογχοκήλης θυρεοειδούς αδένα
Διαβάστε σχετικά άρθρα