Ο καρκίνος του θυρεοειδή αδένα, παρότι είναι ο συχνότερος καρκίνος των ενδοκρινών αδένων (αφορά το 90% όλων των νεοπλασμάτων των ενδοκρινών αδένων) αποτελεί μόνο το 1-2% του συνόλου των νεοπλασμάτων του ανθρωπίνου σώματος.
Ο καρκίνος του αδένα μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία ωστόσο οι περισσότερες περιπτώσεις αφορούν γυναίκες ηλικίες άνω των 40 ετών. Η νόσος είναι συχνότερη στις γυναίκες και μάλιστα σε αναλογία 3 γυναίκες προς 1 άντρα. Την τελευταία δεκαετία, ο καρκίνος του θυρεοειδή παρουσιάζει μια σημαντική αύξηση, γεγονός που αποδίδεται αφενός σε επιβλαβείς περιβαλλοντικούς παράγοντες και αφετέρου στην βελτίωση των διαγνωστικών μεθόδων.
Ένα από τα συνηθέστερα προβλήματα της καθημερινής ιατρικής πράξης είναι ο διαχωρισμός των όζων του θυρεοειδή σε καλοήθεις και κακοήθεις. Το ποσοστό κακοήθειας των όζων κυμαίνεται στο 5-10%.
Το ευχάριστο είναι ότι, ο καρκίνος του θυρεοειδή είναι δυνητικά θεραπεύσιμος σε ποσοστό 85%. Και για τον λόγω αυτό είναι σημαντική η πρώιμη διάγνωση.
Ο καρκίνος του θυρεοειδή μπορεί να εκδηλωθεί με έναν από τους τέσσερις ιστολογικού τύπους:
- Θηλώδες νεόπλασμα. Είναι ο συνηθέστερος καρκίνος του θυρεοειδή και εμφανίζεται σε αναλογία 60% – 80%.
- Θηλακιώδες νεόπλασμα. Αποτελεί το 10% – 30% των καρκίνων.
- Μυελοειδή νεόπλασμα. Αποτελεί το 5% – 10% των καρκίνων.
- Αμετάπλαστο νεόπλασμα. Ο αμετάπλαστος καρκίνος του θυρεοειδούς έχει την χειρότερη πρόγνωση, εξελίσσεται γρήγορα και είναι επιθετικός ενώ συνήθως εμφανίζεται σε ηλικίες άνω των 65 ετών. Αποτελεί το 5% των καρκίνων.
Πως εκδηλώνεται ο καρκίνος του θυρεοειδούς;
Τις περισσότερες φορές οι ασθενείς με καρκίνο του θυρεοειδούς δεν παρουσιάζουν κανένα ιδιαίτερο σύμπτωμα. Ενώ ο καρκίνος του αδένα ανευρίσκεται τυχαία, με την μορφή θυρεοειδικού όζου κατά την κλινική εξέταση του τραχήλου από τον γιατρό ή ακόμα και από τον ίδιο τον ασθενή με τη μορφή μικρού μορφώματος κατά την ψηλάφηση του λαιμού του. Ωστόσο τις περισσότερες φορές αποτελεί τυχαίο απεικονιστικό εύρημα μετά υπερηχογραφικό έλεγχο του αδένα. Είτε κατά την απεικονιστική εξέταση άλλων οργάνων, όπως για παράδειγμα η μαγνητική τομογραφία αυχένα ή το triplex καρωτίδων.
Σπανιότερα κάποιοι ασθενείς μπορεί να αναφέρουν αίσθημα βάρους στην περιοχή του λαιμού τους, κάποιου βαθμού δυσκολία στην κατάποση ή ακόμα και αλλαγή στην ένταση ή την χροιά της φωνής τους. Σε κάθε περίπτωση η ανεύρεση ψηλαφητού μορφώματος (όζου) στην περιοχή του θυρεοειδούς πρέπει να εξετάζεται με σχολαστικότητα από τον ειδικό γιατρό.
Ποιοι είναι οι προδιαθεσικοί παράγοντες στον καρκίνο του θυρεοειδούς;
Όπως και στους περισσότερους καρκίνους του ανθρώπινου σώματος έτσι και στον καρκίνο του θυρεοειδούς έχουν αναγνωριστεί οι προδιαθεσικοί παράγοντες της νόσου. Ειδικά για τον μυελοειδή καρκίνο του θυρεοειδούς υπάρχει σαφής κληρονομική προδιάθεση που οφείλετε σε κληρονομικά μεταβιβαζόμενο μεταλλαγμένο γονίδιο. Σε ανθρώπους λοιπόν, με οικογενειακό ιστορικό μυελοειδούς καρκίνου προτείνεται ακόμα και η προφυλακτική θυρεοειδεκτομή ως μέσο πρόληψης. Ειδικά για τον καρκίνο του θυρεοειδούς προτείνεται η πρόληψη με βάση τους προδιαθεσικούς παράγοντες που δρουν σε κάθε άνθρωπο χωριστά.
Περιληπτικά οι σημαντικότεροι προδιαθεσικοί παράγοντες είναι:
- Ακτινοβολία ή ιστορικό ακτινοβολίας στην περιοχή του τραχήλου. Άνθρωποι που εκτέθηκαν σε ακτινοβολία στην περιοχή του τραχήλου έχουν σημαντικά μεγαλύτερο κίνδυνο να εξαφανίσου καρκίνο του θυρεοειδή. Οι άνθρωποι αυτοί ανήκουν στην ομάδα υψηλού κινδύνου και πρέπει να υποβάλλονται σε ειδικό προληπτικό έλεγχο που περιλαμβάνει υπέρηχο θυρεοειδούς, ετήσιο έλεγχο των θυρεοειδικών ορμονών (Τ3, FΤ4, TSH) και επί ενδείξεων FNA ή/και σπινθηρογράφημα θυρεοειδούς.
- Κληρονομικότητα. Σαφή γενετική προδιάθεση έχει διαπιστωθεί στον μυελοειδή καρκίνο του θυρεοειδούς ενώ έχουν διαπιστωθεί οικογενή σύνδρομα να σχετίζονται με αυξημένη συχνότητα θυρεοειδικών νεοπλασμάτων.
- Φύλο. Ο καρκίνος του θυρεοειδούς είναι 2-4 φορές συχνότερος στις γυναίκες από ότι στους άνδρες. Προτείνεται για μεν τις γυναίκες ετήσιος έλεγχος των θυρεοειδικών ορμονών (Τ3, Τ4, TSH και σπανιότερα της TRH) μετά την ηλικία των 35 ετών και υπέρηχος θυρεοειδούς μια φορά κάθε τρία έτη μετά την ηλικία των 40 ετών. Για τους άνδρες προτείνεται ετήσιος έλεγχος των θυρεοειδικών ορμονών μετά της ηλικία των 40 ετών και υπέρηχος θυρεοειδούς μια φορά κάθε τρία έτη μετά την ηλικία των 40 ετών.
- Ηλικία. Ο καρκίνος του θυρεοειδούς είναι σπάνιος στα παιδιά. Ενώ η συνηθέστερη ηλικία εμφάνισης της νόσου είναι οι ηλικίες από 40 έως 50 ετών.
- Παχυσαρκία. Αύξηση του βάρους συσχετίζεται με αυξημένη επίπτωση του καρκίνου του θυρεοειδούς.
Πως γίνεται η διάγνωση του καρκίνου του θυρεοειδούς;
Η εξέταση του θυρεοειδούς ξεκινάει με την προσεκτική και επιμελή ψηλάφηση του αδένα και συνολικά όλου του τραχήλου. Εάν βρεθεί όζος ή οζίδια κατά την ψηλάφηση του οργάνου είναι επιβεβλημένο να γίνει διαγνωστική διερεύνηση με εργαστηριακές και απεικονιστικές εξετάσεις όπως:
- Εξέταση αίματος για την μέτρηση των τιμών των θυρεοειδικών ορμονών στο αίμα. Μετρούνται οι τιμές της Τ3, FΤ4, TSH,σπανιότερα της TRH και των αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων.
- Υπερηχογράφημα θυρεοειδούς είναι η καταλληλότερη εξέταση για την απεικόνιση του θυρεοειδή αδένα. Παρέχει σημαντικές πληροφορίες σχετικά με τα μορφολογικά στοιχεία του αδένα (μέγεθος, σύσταση, αιμάτωση, ανατομικά όρια) και μπορεί να απεικονίσει όζους μέχρι 3-3,5 χιλιοστά. Επιπλέον μπορεί να διαχωρίσει του κυστικούς όζους από του συμπαγείς. Ενώ παρέχει πληροφορίες για το μέγεθος και την σύσταση του αδένα καθώς και για την ύπαρξη ή μη τραχηλικών λεμφαδένων.
- Σπινθηρογράφημα θυρεοειδούς με το οποίο ελέγχεται η λειτουργικότητα του αδένα και κυρίως των όζων. Η πρόσληψη του ραδιοφαρμάκου από τον όζο των χαρακτηρίζει ως λειτουργικά ενεργό (θερμός όζος θυρεοειδούς) όπως μπορεί να συμβαίνει για παράδειγμα, στο τοξικό αδένωμα. Αντίθετα, η μη πρόσληψη του ραδιοφαρμάκου από τον προς διερεύνηση όζο, των χαρακτηρίζει ως λειτουργικά ανενεργό (ψυχρός όζος θυρεοειδούς) όπως για παράδειγμα, μπορεί να συμβαίνει στον καρκίνο του αδένα. Σπινθηρογράφημα οστών προτείνετε σε περιπτώσεις διαπιστωμένου καρκίνου του θυρεοειδούς για την ανάδειξη πιθανών οστικών μεταστάσεων.
- FNA (Fine Needle Aspiration). Πρόκειται για παρακέντηση του οζιδίου του θυρεοειδούς με λεπτή βελόνη υπό συνεχή υπερηχογραφικό έλεγχο. Με τον τρόπο αυτό λαμβάνεται βιοψία από τον όζο και ακολουθεί η ιστολογική εξέταση του υλικού. Η παρακέντηση δια λεπτής βελόνης (FNA) έχει ευαισθησία στην διάγνωση που φτάνει το 95% και θεωρείται η αποτελεσματικότερη εξέταση από όλες τις διαγνωστικές τεχνικές για την διαφορική διάγνωση των όζων.
Πρέπει να σημειωθεί ότι, το είδος και η σειρά των εξετάσεων που χρειάζεται να γίνουν για την ορθή διαγνωστική διερεύνηση των θυρεοειδικών όζων καθορίζεται από τον ειδικό γιατρό, ο οποίος είναι σε θέση να αξιολογήσει και να κατευθύνει την διαγνωστική κατεύθυνση. Αναλυτικά για την διαγνωστική διερεύνηση των όζων του θυρεοειδούς διαβάστε εδώ.
Ποια είναι η θεραπευτική αντιμετώπιση του καρκίνου του θυρεοειδούς;
Η σύγχρονη αντιμετώπιση του καρκίνου του θυρεοειδούς επιβάλει την χειρουργική επέμβαση της ολικής θυρεοειδεκτομής ανεξάρτητα του ιστολογικού τύπου του καρκίνου.
Η χειρουργική αντιμετώπιση του θηλώδους και του θυλακιώδους καρκίνου περιλαμβάνει την χειρουργική αφαίρεση όλου του θυρεοειδούς και των λεμφαδένων.
Μετά την θυρεοειδεκτομή όλοι οι ασθενείς με καρκίνο θα υποβληθούν σε αγωγή με ραδιενεργό Ι131 με σκοπό την εκρίζωση των υπολειμμάτων του φυσιολογικού και του νεοπλασματικού αδένα. Η ολική θυρεοειδεκτομή αυξάνει την ευαισθησία των διαγνωστικών χειρισμών με χορήγηση Ραδιενεργού Ι 131 και τη θεραπεία εκρίζωσης και σαφώς αυξάνει τα ποσοστά επιβίωσης.
Ακολούθως ο ασθενής λαμβάνει θεραπεία υποκατάστασης λαμβάνοντας τις απαραίτητες θυρεοειδικές ορμόνες από το στόμα. Όλοι οι ασθενείς μπαίνουν σε πρόγραμμα παρακολούθησης που περιλαμβάνει το συνδυασμένο έλεγχο των επιπέδων θυρεοσφαιρίνης , των αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων, υπερηχογράφημα τραχήλου και ολόσωμο σπινθηρογράφημα –Ι131.
Οι πιθανές επιπλοκές της ολικής θυρεοειδεκτομής είναι:
- Τραυματισμός του παλίνδρομου λαρυγγικού, που μπορεί να προκαλέσει αλλοίωση της φωνής.
- Τραυματισμός των παραθυροειδών αδένων οι οποίοι ελέγχουν το ασβέστιο του οργανισμού.
- Αιμορραγία, που μπορεί να προκαλέσει αναπνευστική δυσχέρεια
Σήμερα οι επεμβάσεις θυρεοειδεκτομής εκτελούνται αναίμακτα με την χρήση ειδικού εργαλείου που ονομάζεται ψαλίδι υπερήχων και με την χρήση νευροδιεγέρτη που εξασφαλίζει την ανεύρεση και προφύλαξη των λαρυγγικών νεύρων. Επιπλέων χρησιμοποιούμε μεγεθυντικά γυαλιά που μεγεθύνουν το χειρουργικό πεδίο κατά τρείς με τέσσερεις φορές. Οι περισσότεροι ασθενείς παραμένουν στο νοσοκομείο το πρώτο 24ωρο και στην συνέχεια λαμβάνουν εξιτήριο. Μπορούν να ασχοληθούν με την εργασία τους αποφεύγοντας την βαρεία σωματική δραστηριότητα για το πρώτο δεκαήμερο.
Διαβάστε σχετικά άρθρα