Σήμερα πλέον είναι γνωστό ότι, υπάρχουν αναγνωρισμένοι παράγοντες που προδιαθέτουν στην εμφάνιση του καρκίνου του παχέος εντέρου και του ορθού.
Η προδιάθεση του καρκίνου του παχέος εντέρου και του ορθού οφείλεται σε
1. Περιβαλλοντικούς και διατροφικούς παράγοντες, που έχουν σχέση κυρίως με τις καθημερινές συνήθειες του ατόμου.
2. Γενετικοί παράγοντες που προδιαθέτουν με κληρονομούμενο τρόπος την εμφάνιση της νόσου.
3. Ορισμένες νόσοι και παθήσεις που θεωρούνται προκαρκινικές καταστάσεις.
- Περιβαλλοντικοί και διατροφικοί παράγοντες.
Ηλικία. Η συχνότητα της νόσου αυξάνεται με την πάροδο της ηλικίας. Το 90% των ασθενών που εμφανίζουν την νόσο είναι ηλικίας μεγαλύτερης των 50 ετών. Ενώ η εμφάνιση της νόσου αυξάνεται με την αύξηση της ηλικίας. - Διατροφή και διατροφικές συνήθειες. Οι διατροφικές συνήθεις αποτελούν ένα από τους σημαντικότερους παράγοντες στην εμφάνιση της νόσου. Η αυξημένη κατανάλωση κόκκινου κρέατος, λιπαρών τροφών, τηγανητών και διατροφικών σκευασμάτων με συντηρητικά ευνοούν την ανάπτυξη καρκίνου του παχέος εντέρου. Από τον Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προτείνονται: 1) κατανάλωση λαχανικών και φρούτων κάθε ημέρα, 2) αντικατάσταση του ζωικού λίπους με ελαιόλαδο, 3) αποφυγή του κόκκινου κρέατος και εναλλακτικά κατανάλωση ψαριού και πουλερικών, 4) επιλογή δημητριακών ολικής άλεσης και καστανού ρυζιού αντί των επεξεργασμένων προϊόντων, 5) μείωση της κατανάλωσης αλατιού, και 6) κατανάλωση πολλών υγρών και κυρίως νερού
- Κάπνισμα. Σε σειρές μελετών δειχθεί άμεση σχέση του καπνίσματος με τον καρκίνο του παχέος εντέρου. Μάλιστα, έχει ενοχοποιηθεί και για εμφάνιση καρκίνου παχέος εντέρου σε νεώτερες ηλικίες.
- Παχυσαρκία. Κυρίως στους άνδρες, η παχυσαρκία συνδέεται με τον καρκίνο του παχέος εντέρου. Άνδρες με βάρος σώματος μεγαλύτερο του ιδανικού κατά έχουν 40% μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν καρκίνο του παχέος.
- Σωματική άσκηση και φυσική δραστηριότητα. Η καθιστική ζωή και η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας προδιαθέτουν σε χρόνια δυσκοιλιότητα δυσλειτουργία του παχέος εντέρου και εκδήλωση της νόσου.
- Υπολογίζεται ότι οι 2 στους 3 καρκίνους παχέος εντέρου θα μπορούσαν να προληφθούν με αλλαγές στη διατροφή και τη φυσική άσκηση. Συμπληρώματα διατροφής όπως το ασβέστιο, το σελήνιο (ένα ιχνοστοιχείο που περιέχεται σε αρκετές τροφές) το φυλλικό οξύ (μιας βιταμίνης που περιέχεται σε πολλά τρόφιμα φυτικής προελεύσεως) καθώς και η βιταμίνη D φαίνεται να προστατεύουν το έντερο από την εμφάνιση πολυπόδων και καρκίνου.
Γενετικοί παράγοντες.
Οι συγγενείς πρώτου βαθμού ενός ατόμου που εμφάνισε καρκίνο του παχέος εντέρου έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο αναπτύξουν την ίδια ασθένεια. Ο κίνδυνος αυξάνεται περισσότερο, εάν στην ίδια οικογένεια έχουν νοσήσει περισσότερα άτομα. Στην περίπτωση αυτή η ασθένεια καλείται οικογενής καρκίνος του παχέος εντέρου. Σήμερα έχουν αναγνωριστεί συγκεκριμένα οικογενή σύνδρομα που οδηγούν σε εκδήλωση του καρκίνου του παχέος εντέρου.
- Οικογενής αδενωματώδης πολύποδες (FAP). Αποτελεί σπάνιο γενετικό σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση πολλών αδενωμτώδων πολυπόδων, ακόμα και από την παιδική ηλικία. Ο αριθμός των πολυπόδων μπορεί να είναι από λίγοι μέχρι και αρκετές χιλιάδες, ενώ ο αριθμός του αυξάνετε με το πέρας της ηλικίας. Η πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου στους ασθενής αυτούς είναι σχεδόν σίγουρη.
- Κληρονομικός μη πολυποδιακός καρκίνος του παχέος εντέρου. Πρόκειται για μορφή κληρονομικού καρκίνου του εντέρου που εμφανίζετε με οικογενειακή κατανομή. Ύποπτος για την νόσο είναι κάθε ένας που έχει τουλάχιστον τρείς πρώτου βαθμού συγγενείς με καρκίνο του παχέος εντέρου όταν ένα εκ των οποίων διαγνώστηκε σε ηλικία μικρότερης των 40 ετών. Η κληρονομική αυτή μορφή, ευθύνεται για το μεγαλύτερο ποσοστό του καρκίνου του παχέος εντέρου.
Προκαρκινικές καταστάσεις.
- Αδενωματώδεις πολύποδες του παχέος εντέρου. Είναι αδιαμφισβήτητη η σχέση αδενωματώδους πολύποδα και καρκίνου του παχέος εντέρου. Η πιθανότητα εξαλλαγής ενός τέτοιου πολύποδα είναι άμεσα συνδεδεμένη με το μέγεθος του, τον βαθμό δυσπλασίας και την ηλικία του ασθενούς. Είναι χαρακτηριστικό ότι, το 50% των αδενωματώδων πολυπόδων με μέγεθος μεγαλύτερο των 2εκατοστών είναι κακοήθεις.
- Ελκώδης κολίτιδα και νόσος Crohn. Πρόκειται για ιδιοπαθείς φλεγμονώδεις παθήσεις του τοιχώματος του εντέρου. Στην περίπτωση της ελκώδους κολίτιδας ο κίνδυνος εμφάνισης του καρκίνου του παχέος εντέρου έχει απόλυτη σχέση με τη χρονική διάρκεια της νόσου. Ενώ στην νόσο Crohn αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης του καρκίνου κατά 2 φορές σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό.
Διαβάστε σχετικά άρθρα
Καρκίνος παχέος εντέρου και ορθού
Πολύποδες παχέος εντέρου
Πρόληψη καρκίνου παχέος εντέρου και ορθού
Χειρουργικές επεμβάσεις καρκίνου παχέος εντέρου και ορθού