Τι είναι ο οισοφάγος Barrett ;
Ο οισοφάγος Barrett (Barrett’s oesophagus) είναι μια προκαρκινική κατάσταση που ξεκινάει από τον βλεννογόνου του κατώτερου τμήματος του οισοφάγου. Ουσιαστικά πρόκειται για μία μετάπλαση (δηλαδή μετατροπή) του πλακώδους επιθηλίου που φυσιολογικά καλύπτει το εσωτερικό τοίχωμα του οισοφάγου σε κυλινδρικό επιθήλιο που μοιάζει με αυτό που καλύπτει το εσωτερικό του εντέρου. Αυτό προκύπτει ως μία προσπάθεια προσαρμογής του οισοφάγου στην μακροχρόνια έκθεση του στο γαστρικό οξύ που παλινδρομεί από το στομάχι κατά τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Για τον λόγω αυτό, η μετάπλαση αρχίζει στην γαστροοισοφαγική συμβολή δηλαδή το σημείο όπου ενώνεται ο οισοφάγος με τον στόμαχο και επεκτείνεται προς τα πάνω για τουλάχιστον 3 εκατοστά.
Αξίζει να σημειωθεί ότι:
- Για να προκληθεί η μετάπλαση του βλεννογόνου του οισοφάγου θα χρειαστούν τουλάχιστον πέντε χρόνια συνεχούς ερεθισμού του βλεννογόνου από το οξύ του στομάχου (οισοφαγίτιδα). Χρονικό διάστημα αρκετά μεγάλο, για να μπορέσει κάποιος να απευθυνθεί στον γιατρό του, να τεθεί η διάγνωση της οισοφαγίτιδας ή/και της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης και να γίνει η απαιτούμενη θεραπεία πριν την εμφάνιση του οισοφάγου Barrett.
- Η εμφάνιση της μετάπλασης του οισοφάγου Barrett είναι μη αναστρέψιμη κατάσταση, η οποία μπορεί να παραμένει στάσιμη ή να εξελίσσεται και μετά από χρόνια να μετατραπεί ακόμα και σε αδενοκαρκίνωμα του οισοφάγου.
- Οι πάσχοντες από οισοφάγο Barrett, έχουν από 40 έως 100 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν καρκίνο του οισοφάγου, από ότι ο γενικός πληθυσμός. Ενώ σε πρόσφατες αναδρομικές μελέτες υπολογίζεται ότι το 15-18% των ασθενών με χρόνια παλινδρόμηση θα παρουσιάσουν οισοφάγο Barrett.
Ποια είναι τα στάδια εξέλιξης του οισοφάγος Barrett ;
Σε ασθενείς με γνωστή οισοφαγίτιδα, διαφραγματοκήλη ή γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση προτείνεται ο τακτικός ενδοσκοπικός έλεγχος του οισοφάγου. Σε ασθενείς με εγκατεστημένο οισοφάγο Barrett, επιβάλλεται η ετήσιος ενδοσκοπικός έλεγχος με λήψη βιοψιών, αφού είναι ο μόνος τρόπος να αξιολογηθεί η βελτίωση, η στασιμότητα, ή εξέλιξη της νόσου.
Τα στάδια εξέλιξης του οισοφάγου Barrett είναι τα ακόλουθα:
Στάδιο εντερικής μετάπλασης:Τα κύτταρα του οισοφαγικού επιθηλίου έχουν αρχίσει να αλλάζουν, το επιθήλιο παίρνει το κόκκινο χρώμα του εντερικού επιθηλίου αντί του κανονικού ροζ χρώματος του επιθηλίου του οισοφάγου. Σε αυτό το στάδιο έχει εμφανιστεί ο οισοφάγος Barrett, αλλά δεν έχει αναπτυχθεί η δυσπλασία, η οποία εμφανίζεται στο επόμενο στάδιο.
Χαμηλού βαθμού δυσπλασία: Λιγότερο από το 50% των κύτταρων έχουν αρχίσει να αλλάζουν σε σχήμα, μέγεθος και οργάνωση. Τα παθολογικά αυτά κύτταρα παραμένουν εντός του επιθηλίου του οισοφάγου και δεν εισβάλουν στα βαθύτερα στρώματα του οργάνου.
Υψηλού βαθμού δυσπλασία: Περισσότερα από το 50% των κυττάρων παρουσιάζουν μορφολογικές αλλοιώσεις, μεγαλύτερη αύξηση του ρυθμού ανάπτυξης, του μεγέθους και της οργάνωσης. Και σε αυτό τα στάδιο όμως τα παθολογικά κύτταρα παραμένουν εντός του επιθηλίου του οισοφάγου και δεν εισβάλουν στα βαθύτερα στρώματα του οργάνου
Αδενοκαρκίνωμα (καρκίνου του οισοφάγου): Τα παθολογικά κύτταρα έχουν αποκτήσει ταχεία και ανεξέλεγκτη ανάπτυξη. Τα κύτταρα αυτά εισβάλλουν και στα βαθύτερα στρώματα του οισοφάγου και μπορεί να εξαπλωθούν πέρα από το όργανο. Πρόκειται για καρκινικά κύτταρα σε αρχικό στάδιο.
Ποια είναι τα συμπτώματα του οισοφάγος Barrett ;
Ο οισοφάγος Barrett δεν είναι νόσημα αλλά το αποτέλεσμα της μακροχρόνιας επίδρασης του γαστρικού οξέος συνεπεία της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης.
Συνεπώς, τα συμπτώματα της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης, είναι αυτά τα οποία πρέπει να κινητοποιήσουν τον πάσχοντα να ζητήσει ιατρική βοήθεια, προκειμένου να τεθεί η διάγνωση της παλινδρόμησης ή/και της οισοφαγίτιδας. Έτσι διαπιστώνεται πρώιμα η πάθηση και λαμβάνεται η απαιτούμενη θεραπεία, πριν την εμφάνιση του Barrett
Πως γίνεται η διάγνωση του οισοφάγου Barrett;
Η διάγνωση του οισοφάγου Barrett γίνεται με την οισοφαγοσκόπηση ή τη γαστροσκόπηση και με τη λήψη βιοψιών από το κατώτερο τμήμα του οισοφαγικού βλεννογόνου, στην περιοχή της ένωσής του με το στομάχι, μία περιοχή που ονομάζεται γαστροοισοφαγική συμβολή. Ο ενδοσκόπος χρησιμοποιώντας το ευθύ ενδοσκόπιο μπαίνει από το στόμα του ασθενούς και με άμεση όραση ελέγχει τη μορφολογία και τη μακροσκοπική εικόνα το οισοφάγου και του στομάχου. Με τον τρόπο αυτό ελέγχει την ύπαρξη διαφραγματοκήλης, τη παρουσία οισοφαγίτιδας και μπορεί να θέσει την υποψία ανάπτυξης οισοφάγου Barrett. Τότε, με χρήση ειδικού καθετήρα παίρνει βιοψίες από την ύποπτη περιοχή. Η ιστολογική εξέταση του υλικού, είναι αυτή που θα επιβεβαιώσει ή θα απορρίψει τη διάγνωση ή και θα καθορίσει το στάδιο του οισοφάγου Barrett.
Με την διάγνωση της νόσου, ο ασθενής τίθεται σε θεραπεία της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης και υποβάλλεται σε ένα δια βίου πρόγραμμα παρακολούθησης της εξέλιξης της νόσου με ενδοσκόπηση και βιοψίες που επαναλαμβάνονται κυρίως ανά έτος.
Ποια είναι η θεραπευτική προσέγγιση του οισοφάγου Barrett;
Είναι γνωστό ότι, η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία. Εδώ λοιπόν, στον οισοφάγο Barrett η ρήση αυτή πραγματικά επιβεβαιώνεται. Σκοπός είναι να αντιμετωπισθεί πρώιμα και αποτελεσματικά η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση προκειμένου να αποτραπεί η εντερική μετάπλαση.
Τι γίνεται όμως στις περιπτώσεις που ο οισοφάγος Barrett έχει ήδη εμφανισθεί;
Γενικώς η οισοφαγίτιδα που συνοδεύει τον οισοφάγο Barrett μπορεί να αντιμετωπισθεί με την χρήση αναστολέων της αντλίας πρωτονίων (PPI). Η θεραπεία αυτή όμως, δεν εξαλείφει τον οισοφάγο Barrett, αφού νησίδες μεταπλαστικού επιθηλίου μπορεί να παραμείνουν κάτω από το φυσιολογικό επιθήλιο (πλακώδες επιθήλιο).
Εν τούτοις, η θεραπευτική αντιμετώπιση της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης και επομένως η εξάλειψη της παλινδρόμησης του γαστρικού οξέος εμποδίζει τις διαδικασίες εξέλιξης προς δυσπλασία και καρκίνο.
Για τον λόγω, αυτό ο θεράπων ιατρός συνεκτιμώντας το στάδιο της μετάπλασης, την ηλικία του ασθενούς και άλλους ιδιοσυστασιακούς παράγοντες, στοχεύει πρώτα στην διόρθωση της παλινδρόμησης είτε φαρμακευτικά αν αυτό είναι αποτελεσματικό είτε χειρουργικά αν αποτύχει η φαρμακευτική αγωγή. Σύγχρονες μελέτες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι, η αποτελεσματική αντιπαλινδρομική χειρουργική επέμβαση (θολοπλαστική Nissen) εμποδίζει την εξέλιξη του οισοφάγου Βarett και προλαμβάνει τη μετεξέλιξη της νόσου σε αδενοκαρκίνωμα.. Επίσης, πολύ ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι, όλο και περισσότερες ιστοπαθολογικές μελέτες υποστηρίζουν ότι η επιτυχής αντιπαλινδρομική χειρουργική επέμβαση είναι δυνατό να αναστρέψει την εντερική μετάπλαση ή τη δυσπλασία σε οισοφάγο Βarett. Ενδεχομένως η πεποίθηση ότι, δεν μπορεί να αναστραφεί η μετάπλαση του επιθηλίου στον οισοφάγο του Βarett να μην είναι απόλυτη.
Οι περιπτώσεις βαριάς δυσπλασίας αντιμετωπίζονται με εκτομή του οισοφάγου (οισοφαγεκτομή) για να αποφευχθεί η εξέλιξη σε καρκίνο του οισοφάγου. Σε αυτές τις περιπτώσεις η χειρουργική επέμβαση είναι σωτήρια και επιβεβλημένη.
Ενδοσκοπική αντιμετώπιση. Τα τελευταία χρόνια, και σε επιλεγμένα περιστατικά εφαρμόζεται η ενδοσκοπική αντιμετώπιση του οισοφάγου Βarett με τη χρήση της τεχνολογίας των ραδιοκυμάτων (Rf). Η νέα αυτή θεραπευτική τεχνική ονομάζεται HALO και γίνεται με οισοφαγοσκόπιση και υπό αναισθησία. Ο καθετήρας ραδιοσυχνότητας εισάγεται στον οισοφάγο μέσω ενός συρμάτινου οδηγού ο οποίος φτάνει στον οισοφάγο μέσα από το κανάλι εργασίας του ενδοσκοπίου και τοποθετείται ακριβώς στα όρια της βλάβης. Στην συνέχεια, ο ειδικός καθετήρας εκπέμπει ραδιοσυχνότητες υψηλής τάσης αναπτύσσοντας έτσι υψηλές θερμοκρασίες για πολύ μικρό χρονικό διάστημα (< 1 δευτ.) πάνω από την περιοχή του εντερικού επιθηλίου, καταστρέφοντας έτσι μόνο τον επιφανειακό χιτώνα του οισοφαγικού σώματος (< 1 mm) χωρίς να προκαλεί βλάβες στα υποκείμενα στρώματα. Με τον τρόπο αυτό καταστρέφονται τα μεταπλαστικά επιφανειακά κύτταρα και δίνεται η δυνατότητα ανάπτυξης των φυσιολογικών επιθηλιακών κυττάρων. Τα αποτελέσματα της ενδοσκοπικής αντιμετώπισης του οισοφάγου Βarett θα φανούν την επόμενη πενταετία. Τέλος πρέπει να σημειωθεί ότι, με την ενδοσκοπική μέθοδο δεν διορθώνεται και δεν αντιμετωπίζεται η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.
Διαβάστε σχετικά άρθρα