Χολή ονομάζεται το υγρό που παράγεται στο ήπαρ και μέσω των ενδοηπατικών χολαγγείων φτάνει στον χοληδόχο πόρο και από εκεί διοχετεύεται στο δωδεκαδάκτυλο, ως απαραίτητο συστατικά για την πέψη των τροφών.
Εντούτοις, πολύ συχνά με τον όρο ”χολή” αναφερόμαστε στην χοληδόχο κύστη . Δηλαδή το όργανο εκείνο που βρίσκεται στην κάτω επιφάνεια του ήπατος και χρησιμεύει στην αποθήκευση της χολής που παράγει το ήπαρ.
Η χολή που παράγεται στο ήπαρ είναι ένα κίτρινο-πράσινο υδατικό διάλυμα διαφόρων οργανικών και ανόργανων συστατικών, των οποίον η αναλογία διαφέρει από άτομο σε άτομο και εξαρτάται κυρίως, από τις διατροφικές συνήθειες του ατόμου. Η σύνθεση της χολής γίνεται στο ήπαρ, όπου καθημερινά παράγονται 600 με 1500ml χολής η οποία και στην συνέχεια απεκκρίνεται (διοχετεύεται) στο δωδεκαδάκτυλο μέσω των χοληφόρων αγγείων.
Η παρουσία της χολής στο έντερο είναι άκρος απαραίτητη για την φυσιολογική πέψη των τροφών. Τα χολικά οξέα της χολής βοηθούν στην γαλακτωματοποίηση (ή αλλιώς την διάλυση) των λιπών των τροφών βοηθώντας την δράση των πεπτικών ενζύμων και την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών τους. Επίσης η παράγωγή και έκκριση της χολής είναι ο κυριότερος τρόπος μεταβολισμού και απομάκρυνσης της χοληστερόλης από τον οργανισμό αποφεύγοντας με τον τρόπο αυτό την υπερφόρτωση των ιστών με χοληστερόλη. Η σύσταση της χολής αποτελείται από τα ακόλουθα οργανικά και ανόργανα στοιχεία:
-
- Νερό. Η αναλογία του νερού είναι μεγάλη αποτελώντας το 96-97% της χολής
- Χολικά οξέα. Η χοληστερόλη (χοληστερίνη) που κυκλοφορεί στο αίμα προσλαμβάνεται από τα ηπατικά κύτταρα και μετατρέπεται (μεταβολίζεται) σε χολικά οξέα. Τα χολικά οξέα που παράγονται ονομάζονται πρωτογενή ή κύρια και είναι το χηνοδεοξυχολικό οξύ και το χολικό οξύ. Τα κύρια χολικά οξέα όταν φτάσουν στο λεπτό έντερο και με την δράση των βακτηριακών ενζύμων μετατρέπονται στα δευτερογενή χολικά οξέα, που είναι το δεοξυχολικό οξύ και το λιθοχολικό οξύ, σχηματίζοντας έτσι τα δευτερογενή χολικά οξέα Το μεγαλύτερο μέρος των χολικών οξέων, πρωτογενών και δευτερογενών (εκτός του λιθοχολικού οξέως) επαναρροφώνται από τον βλεννογόνο του εντέρου και μέσω της φλεβικής κυκλοφοράς φτάνουν και πάλι στο ήπαρ από όπου και επανεκκρίνονται με την χολή. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται «εντεροηπατικός κύκλος» των χολικών οξέων. Η παρουσία των χολικών οξέων είναι άκρως απαραίτητη για την πέψη και απορρόφηση των λιπών των τροφών.
- Χοληστερόλη. Η χοληστερόλη που εκκρίνεται με την χολή καθώς και η χοληστερόλη που χρησιμοποιείται για την σύνθεση των χολικών οξέων είναι ο σημαντικότερος τρόπος αποβολής της, από τον οργανισμό. Υπολογίζεται ότι, καθημερινά αποβάλλονται περίπου 700mg χοληστερόλης.
- Χολερυθρίνη. Η χολερυθρίνη είναι μια χρωστική που προέρχεται από τη διάσπαση της αιμοσφαιρίνης των ερυθρών αιμοσφαιρίων του αίματος. Τα ερυθρά αιμοσφαίρια είναι τα κύτταρα του αίματος που περιέχουν την αιμοσφαιρίνη και είναι υπεύθυνα για την δέσμευση και μεταφορά του οξυγόνου στο οργανισμό. Όταν το ερυθρό αιμοσφαίριο «γεράσει» καταστρέφεται (στο δίκτυο ενδοθηλιακό σύστημα του οργανισμού) και απελευθερώνει την αιμοσφαιρίνη που περιέχει. Στην συνέχεια η αιμοσφαιρίνη διασπάται (καταβολίζεται) και σχηματίζεται η χολερυθρίνη. Αμέσως μετά την παραγωγή της η χολερυθρίνη εισέρχεται στην κυκλοφορία, συνδέεται με την λευκωματίνη του αίματος και μεταφέρεται στο ήπαρ ως έμμεση χολερυθρίνη. Στο ήπαρ η έμμεση χολερυθρίνη συνδέεται με γλυκουρονικό οξύ και μετατρέπεται σε άμεση χολερυθρίνη η οποία και απεκκρίνεται με την χολή στο έντερο. Η άμεση χολερυθρίνη στο έντερο με την ενζυμική δράση των βακτηριδίων μετατρέπεται σε ουροχολινογόνα. Τα κυριότερα ουροχολινογόνα της είναι το κοπροχολινογόνο και το D-ουροχολινογόνο. Μέρος των ουροχολινογόνων απορροφάται από το έντερο, εισέρχεται στην πυλαία κυκλοφορία και μεταφέρεται πάλι στο ήπαρ. Από εκεί απεκκρίνεται και πάλι στο έντερο (εντεροηπατική κυκλοφορία) εκτός από ένα μικρό ποσοστό που αποβάλλεται από τα ούρα. Το υπόλοιπο ουροχολινογόνο του παχέος εντέρου αποβάλλεται με τα κόπρανα. Το χαρακτηριστικό χρώμα των κοπράνων οφείλεται στην παρουσία της άμεσης χολερυθρίνης.
- Ηλεκτρολύτες. Οι ηλεκτρολύτες στην χολή ανευρίσκονται σε συγκέντρωση ίδια με εκείνη του αίματος και είναι κυρίως το κάλιο, το νάτριο, το ασβέστιο, το μαγνήσιο, και το χλώριο.
Τι είναι η χοληδόχος κύστη;
Η χοληδόχος κύστη είναι το όργανο μέσα στο οποίο αποθηκεύετε η χολή που φυσιολογικά παράγεται στα ηπατικά κύτταρα. Είναι ένας ασκός σε σχήμα αχλαδιού με χωρητικότητα περίπου 30ml. Ανατομικά βρίσκεται στην κάτω επιφάνεια του ήπατος και συνδέεται με τον χοληδόχο πόρο μέσω του κυστικού πόρου. Ο κυστικός πόρος, είναι ο σωλήνας μέσω του οποίου η χοληδόχος κύστη επικοινωνεί με το ήπαρ για να συλλέγει και να αποθηκεύει την υγρή χολή που παράγεται, και ταυτόχρονα είναι ο σωλήνας μέσο του οποίο αποχετεύει το περιεχόμενο της στο έντερο,(διαμέσου του χοληδόχου πόρους) όταν συσπάτε κατά την διάρκεια των γευμάτων.
Η χοληδόχος κύστη έχει δύο βασικούς ρόλους:
1.Να αποθηκεύει την χολή που παράγεται στο ήπαρ, ώστε να παρέχει στο δωδεκαδάκτυλο επαρκή ποσότητα χολής κατά την διάρκεια των γευμάτων. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται η ομαλή λειτουργία της πέψης των τροφών και κυρίως η διάλυση και απορρόφηση των λιπαρών οξέων.
2.Να συμπυκνώνει το διάλυμα της χολής που αποθηκεύεται στην κύστη. Η συμπύκνωση επιτυγχάνεται με την απορρόφηση του νερού και ορισμένων ηλεκτρολυτών που βρίσκεται στο χολικό διάλυμα. Η απορρόφηση αυτή γίνεται από τον βλεννογόνο που βρίσκεται στο εσωτερικό της κύστης.
Η λιθίαση της χοληδόχου κύστης, αυτό που κοινός ονομάζουμε πέτρες στην χολή, είναι η συνηθέστερη πάθηση του οργάνου. Η χολολιθίαση είναι μια από τις ποιο συνηθισμένες παθήσεις και αφορά κυρίως γυναίκες, ηλικίας άνω των 40 ετών. Υπολογίζεται ότι, από την νόσο πάσχει περίπου το 15-20% του Δυτικού πληθυσμού.
Η συνηθέστερη αιτία εμφάνισης λίθων οφείλεται στην σταδιακή κατακρήμνιση των χολικών αλάτων και η δημιουργία μικρών πυρήνων, που ονομάζεται χολική λάσπη.
Οι πέτρες στην χολή προκαλούν μια χρόνια, σταδιακά αυξανόμενη φλεγμονή που οδηγεί στην χολοκυστίτιδα .
Επίσης όχι σπάνια, είναι δυνατόν οι πέτρες της χολής, ειδικότερα όταν είναι μικρού μεγέθους, να περάσουν μέσα στον κυστικό πόρο προκαλώντας απόφραξη της χοληδόχου κύστης και την πρόκληση μια βαρείας φλεγμονής που ονομάζεται εμπύημα χοληδόχου κύστης.
Άλλες φορές, οι πέτρες αυτές, διέρχονται μέσω του κυστικού πόρου στον χοληδόχο πόρο, προκαλώντας μια σειρά σοβαρών παθήσεων όπως η χοληδοχολιθίαση, ο αποφρακτικός ίκτερος, η χολαγγειίτιδα και η οξεία παγκρεατίτιδα.
Τέλος να σημειωθεί ότι, η λιθίαση της χοληδόχου κύστης και συνεπώς η χρόνια φλεγμονή του οργάνου έχουν ενοχοποιηθεί για την πρόκληση του καρκίνου της χοληδόχου κύστης.
Για τους λόγους αυτούς η χολική λάσπη ή οι πέτρες στην χολή (και ιδιαίτερα οι μικρού μεγέθους πέτρες) αποτελούν απόλυτη ένδειξη προγραμματισμένης λαπαροσκοπικής χολοκυστεκτομής.
Διαβάστε σχετικά άρθρα