Βουβωνοκήλη ονομάζεται η προβολή ενδοκοιλιακού οργάνου, συνήθως τμήματος του λεπτού εντέρου, δια μέσου του βουβωνικού πόρου, δηλαδή του φυσιολογικού ανατομικού τρήματος μέσω του οποίου διέρχονται οι όρχεις. Είναι η συνηθέστερη κήλη του ανθρώπινου σώματος, και αποτελεί το 75% του συνολικού αριθμού των κηλών. Γενικά οι βουβωνοκήλες είναι συχνότερες στους άνδρες 80%, παρά στις γυναίκες 20%.
Ο βουβωνικός πόρος είναι το φυσιολογικό ανατομικό άνοιγμα (οπή) του κοιλιακού τοιχώματος μέσο του οποίου κατά την εμβρυική ηλικία κατεβαίνει ο όρχις, στους άνδρες, από την κοιλιά στο όσχεο ενώ τις γυναίκες περνά ο στρογγύλος σύνδεσμος της μήτρας. Στους άντρες, των βουβωνικό πόρο διασχίζουν σημαντικά ανατομικά στοιχεία, όπως ο σπερματικός πόρος (που μεταφέρει τα σπερματοζωάρια), τα αγγεία και τα νεύρα του όρχι.
Ανατομικά ο βουβωνικός πόρος είναι ένας λοξός σωλήνας, μήκους 4cm περίπου στη βουβωνική χώρα εκατέρωθεν της ηβικής σύμφυσης. Έχει δύο στόμια (ανοίγματα), το έσω στόμιο που βρίσκεται μέσα στην κοιλιά και το έξω στόμιο πάνω από το ηβικό φύμα.
Το φυσιολογικό αυτό άνοιγμα αποτελεί ευάλωτο σημείο του κοιλιακού τοιχώματος. Ενώ η πρόπτωση ενδοκοιλιακού οργάνου διαμέσου του βουβωνικού πόρου ονομάζεται βουβωνοκήλη.
Η βουβωνοκήλη διακρίνεται σε λοξή και ευθεία.
Λοξή βουβωνοκήλη, είναι η κήλη της οποίας το προβάλλων όργανο περνάει μέσα από το εσωτερικό στόμιο του βουβωνικού πόρου και ακολουθεί την πορεία του σπερματικού πόρου και των αγγείων του όρχι προς το όσχεο. Σε περίπτωση μεγάλης λοξής βουβωνοκήλης το προβάλλων όργανο κατέρχεται μέχρι το όσχεο, το οποίο και διατείνεται. Η κήλη αυτή, ονομάζεται τότε οσχεοκήλη. Όσχεο ονομάζεται ο ανατομικός σάκος μέσα στον οποίοι στον άνδρα βρίσκονται οι όρχεις. Οι λοξές βουβωνοκήλες είναι συχνότερες από της ευθείς βουβωνοκήλες και εμφανίζονται συνηθέστερα σε άνδρες νέας ηλικίας.
Ευθεία βουβωνοκήλη, είναι η κήλη της οποίας το προβάλλων όργανο δεν περνάει από το έσω στόμιο αλλά προβάλλει από το έδαφος (το τοίχωμα) του βουβωνικού καναλιού, από κάποιο ευένδοτο σημείο της εγκάρσιας περιτονίας που αποτελεί το τοίχωμα του σωλήνα. Η ευθεία είναι η συνηθέστερη βουβωνοκήλη στις γυναίκες, ενώ στους άνδρες εμφανίζεται συνηθέστερα σε άτομα μεγάλης ηλικίας. Η εμφάνιση ευθείας βουβωνοκήλης είναι ενδεικτική εξασθένισης του κοιλιακού τοιχώματος.
Το 50% των βουβωνοκηλών είναι λοξές βουβωνοκήλες αφορούν άνδρες νεαρής ηλικίας, συνήθως είναι ετερόπλευρες, ενώ είναι οι κήλες που παρουσιάζουν συχνότερα περίσφιξη του προβάλλοντος οργάνου (λεπτό έντερο).
Οι ευθείς βουβωνοκήλες αποτελούν το 25% των βουβωνοκηλών, είναι συνήθως αμφοτερόπλευρες, ενώ σε αντίθεση με τις λοξές βουβωνοκήλες αφορούν άτομα μεγάλης ηλικίας και οφείλονται σε ατροφία των μυών του κοιλιακού τοιχώματος που παρατηρείται με τη πάροδο της ηλικίας
Επιπλέον η λοξή βουβωνοκήλη είναι η συνηθέστερη συγγενής κήλη. Εμφανίζεται σε βρεφική ή παιδική ηλικία κατεξοχήν σε αγόρια και οφείλονται σε ατελή σύγκληση του ελυτροπεριτοναϊκού πόρου κατά την κάθοδο του όρχι από την κοιλιά στο όσχεο. Συνήθως θεραπεύονται από μόνες τους με ανάπτυξη συνδετικού ιστού και την επούλωση του σημείου προβολής.
Σε λίγες περιπτώσεις, που δεν είναι επιτυχής η αυτόματη διόρθωση της κήλης, τα παιδιά αυτά θα πρέπει πρώιμα να υποβάλλονται σε χειρουργική επέμβαση αποκατάστασης της συγγενούς κήλης.
Πως θα καταλάβω ότι έχω βουβωνοκήλη;
Οπως και οι περισσότερες κήλες, στην αρχή μπορεί να εμφανιστούν ως μια ανώδυνη διόγκωση του δέρματος της βουβωνικής περιοχής που εμφανίζεται κατά την σωματική δραστηριότητα (άσκηση, ανύψωση βάρους, βήχα κτλ ) και υποχωρεί με την κατάκλιση. Κάποιες φορές, μπορεί να εκδηλωθεί με αιφνίδιο οξύ πόνο στην βουβωνική χώρα, με αντανάκλαση προς το όσχεο, συνήθως μετά την ανύψωση βάρους ή έντονο βήχα ή οποιαδήποτε παρόμοια δραστηριότητα που προκαλεί απότομη αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης.
Στην αρχή τα ενοχλήματα είναι ήπια, όπως αίσθημα βάρους ή αμβλύ πόνο στο σημείο της κήλης, ιδίως μετά σωματική δραστηριότητα. Με την πάροδο το χρόνου η κήλη μεγαλώνει, το δέρμα προβάλει περισσότερο ενώ ο πόνος γίνετε εντονότερος, οξύς και εμφανίζεται συχνότερα. Ο ασθενής γνωρίζοντας ότι θα πονέσει αποφεύγει κάθε σωματική δραστηριότητα που αυξάνει την πίεση της κοιλιάς του και πολύ συχνά κρατάει με το χέρι του το σημείο της κήλης για να μειώσει τον επικείμενο πόνο.
Σταδιακά η κήλη μεγαλώνει όλο και περισσότερο, ενώ η ανάταξη της γίνεται δυσκολότερη και τέλος καταλήγει σε μια μόνιμη διόγκωση, είτε του δέρματος της βουβωνικής περιοχής (στην περίπτωση της ευθείας βουβωνοκήλης), είτε του οσχέου (στην περίπτωση της λοξής βουβωνοκήλης).
Η μεγάλη διόγκωση του οσχέου είναι χαρακτηριστικό της λοξής βουβωνοκήλη και οφείλεται στη πρόπτωση ενδοκοιλιακού οργάνου, συνήθως λεπτού εντέρου, που περνάει μέσα από τον βουβωνικό πόρο, ακλουθώντας την πορεία του όρχι, και φτάνει εντός του οσχέου. Οι κήλες αυτές ονομάζονται οσχεοκήλες και συνήθως περιέχουν έλικες λεπτού εντέρου.
Ειδικά οι λοξές βουβωνοκήλες, που αφορούν συνηθέστερα τους νέους ανθρώπους, είναι οι κήλες που προκαλούν εντονότερα ενοχλήματα και είναι αυτές που περισφίγγονται συχνότερα. Γενικά η διάγνωση της βουβωνοκήλης είναι εύκολη υπόθεση, ενώ θα πρέπει πάντα, να γίνεται διαφορική διάγνωση της οσχεοκήλης από την υδροκήλη.
Ποια είναι τα αίτια δημιουργίας της βουβωνοκήλης;
Τα αίτια εμφάνισης της βουβωνοκήλης είναι παρόμοια με τις αιτίες δημιουργίας και των υπολοίπων κηλών του κοιλιακού τοιχώματος. Για περισσότερες λεπτομέρειες δείτε εδώ
Ειδικά για την βουβωνοκήλη, η περιοχή του βουβωνικού πόρου αποτελεί ένα φυσικό ευάλωτο σημείο του κοιλιακού τοιχώματος, λόγω της οπής που δημιουργεί η κάθοδος του όρχι από την κοιλιά προς το όσχεο για τον άνδρα και του στρογγύλου συνδέσμου της μήτρας για τις γυναίκες. Αυτός είναι και ο λόγος, που οι βουβωνοκήλες αποτελούν τις συνηθέστερες κήλες του κοιλιακού τοιχώματος. Για μεν τους άνδρες η οπή του βουβωνικού πόρου είναι μεγαλύτερη διότι κατέρχονται ο σπερματικός πόρος, τα αγγεία και τα νεύρα του όρχι. Στις γυναίκες είναι πολύ στενότερος αφού διέρχεται μόνο ο σύνδεσμος της μήτρας. Το γεγονός αυτό εξηγεί την συχνότερη εμφάνιση της βουβωνοκήλης στους άνδρες από ότι στις γυναίκες.
Θα λέγαμε λοιπόν ότι, οι βουβωνοκήλη έχει διπλή αιτιολογία, δηλαδή αφενός αποτελεί ευάλωτο σημείο του κοιλιακού τοιχώματος και αφετέρου είναι ανατομική θέση του κοιλιακού τοιχώματος που δέχεται αυξημένη ενδοκοιλιακή πίεση.
Ποια είναι η θεραπεία της βουβωνοκήλης;
Η θεραπεία της κήλης είναι πάντα χειρουργική. Από την στιγμή εμφάνισης μιας κήλης στο κοιλιακό τοίχωμα η μόνη ουσιαστική θεραπεία είναι η άμεση χειρουργική αποκατάσταση του τοιχώματος. Η χρήση των κηλεπιδέσμων (ειδική ζώνη που συγκρατεί το σημείο της κήλης) και ειδικά για την βουβωνοκήλη δεν είναι προτεινόμενη μέθοδος αντιμετώπισης της κήλης.
Αντιθέτως η χρήση της ειδικής ζώνης εξασθενεί περεταίρω το κοιλιακό τοίχωμα, δημιουργεί συμφύσεις μετατρέποντας μία ανατασσόμενη βουβωνοκήλη σε μη ανατασσόμενη ενώ δεν προφυλάσσει από τις πιθανές επιπλοκές όπως η περίσφιξη του προβάλλοντος οργάνου.
Η χειρουργική διόρθωση της βουβωνοκήλης περιλαμβάνει την ανάταξη του προβάλλοντος οργάνου και την επαναφορά του στην φυσιολογική του ανατομική θέση καθώς και την ενίσχυση του οπισθίου τοιχώματος του βουβωνικού πόρου για να αποτραπεί υποτροπή της βουβωνοκήλης.
Η σύγχρονη χειρουργική αντιμετώπιση της βουβωνοκήλης περιλαμβάνει τις παρακάτω τεχνικές.
- Ανοιχτή χειρουργική διόρθωση της βουβωνοκήλης με χρήση πλέγματος.
Την προηγούμενη εικοσαετία η χειρουργική διόρθωση της βουβωνοκήλης γίνονταν με τομή του δέρμα στην δεξιά ή αριστερή βουβωνική περιοχή, ανάλογα με την θέση της κήλης, ανάταξη του προβάλλοντος οργάνου και ενίσχυση του τοιχώματος του βουβωνικού πόρου με χρήση ραμμάτων και διαφόρων τεχνικών συρραφής.
Το κύριο μειονέκτημα τους ήταν η δημιουργία μεγάλης τάσης του μυϊκού τοιχώματος στο σημείο της κήλης.
Αυτό είχε ως συνέπεια έντονο μετεγχειρητικό πόνο για μεγάλο διάστημα, ενώ η τάση του τοιχώματος αρκετά συχνά προκαλούσε και νέα ατροφία των μυών στο σημείο της κήλης, με αποτέλεσμα τις αυξημένες υποτροπές.
Σήμερα η σύγχρονη χειρουργική θεραπεία της κήλης εκτελείται με την χρήση ειδικών υλικών που ονομάζονται πλέγματα.
Μέσω μικρής τομής (4-6 εκατοστών) του δέρματος στην δεξιά ή αριστερή βουβωνική περιοχή ανάλογα με την θέση της βουβωνοκήλης εκτελείται η ανάταξη του προβάλλοντος οργάνου.
Ακολουθεί η τοποθέτηση και καθήλωση του ενδεδειγμένου πλέγματος χωρίς να προκαλείται καμία τάση των μυών της περιοχής (tension-free).Το πλέγμα προκαλεί την έντονη ιστική αντίδραση του οργανισμού με αποτέλεσμα την φυσική ενδυνάμωση του οπισθίου τοιχώματος του βουβωνικού πόρου.
Ο μετεγχειρητικός πόνος είναι ελάχιστος, εύκολα αντιμετωπίσιμος με ήπια αναλγητικά, ενώ ο ασθενής εξέρχεται του νοσοκομείου την ίδια ή το πολύ την επόμενη ημέρα και μπορεί να επιστρέψει στην εργασία του χωρίς ιδιαίτερες ενοχλήσεις.
Η επούλωση και ενίσχυση του κοιλιακού τοιχώματος είναι γρήγορη, ενώ προοδευτικά και σε διάστημα ενός μήνα από την χειρουργική επέμβαση ο ασθενής μπορεί και πάλι να επανέλθει στην συνήθη σωματική δραστηριότητα χωρίς φόβο υποτροπής.
Είναι γεγονός ότι, η χρήση των πλεγμάτων άνοιξε νέους ορίζοντες στην χειρουργική θεραπεία της βουβωνοκήλης.
Τα ποσοστά των υποτροπών έχουν ελαχιστοποιηθεί, ενώ ο μετεγχειρητικός πόνος είναι κυριολεχτικά ανύπαρκτος. Επιπλέον ο χρόνος αποκατάστασης (αναδόμησης) του τοιχώματος
στο σημείο της βουβωνοκήλης, επέρχεται στον πρώτο κιόλας μήνα.
Σε αντίθεση με τους έξι μήνες που χρειάζεται η αναδόμηση του τοιχώματος με τις παλαιότερες τεχνικές χωρίς την χρήση πλέγματος.
- Λαπαροσκοπική τεχνική διόρθωσης της Βουβωνοκήλης.
Με την λαπαροσκοπική χειρουργική η διόρθωση της βουβωνοκήλης γίνεται προσεγγίζοντας το κοιλιακό τοίχωμα από μέσα, δηλαδή από την έσω πλευρά του κοιλιακού τοιχώματος (αυτήν που βρίσκεται μέσα στην κοιλιά) και όχι από την εξωτερική πλευρά του κοιλιακού τοιχώματος δηλαδή αυτή που βρίσκεται κάτω από το δέρμα. Η κοιλιά γεμίζει με αέριο για να υπάρχει ο απαραίτητος χώρος εργασίας.
Σε συγκεκριμένα σημεία της κοιλιάς (ανάλογα με την θέση της κήλης) γίνονται τρείς μικρές τρύπες στο δέρμα (μικρότερες από 1 εκ.). Μέσο των οπών εισέρχονται στην κοιλιά το λαπαροσκόπιο (δηλαδή η οπτική συσκευή) και τα λαπαροσκοπικά εργαλεία.
Αφού αναγνωριστεί η κήλη, ακολουθεί η ανάταξη της και στην συνέχεια η ενίσχυση του κοιλιακού τοιχώματος με την λαπαροσκοπική τοποθέτηση του ενδεδειγμένου πλέγματος στο κατάλληλο σημείο. Το πλέγμα στερεώνεται στη θέση του με ειδικά αδρανή μεταλλικά ή πλαστικά κλιπς.
Στη συνέχεια αδειάζει η κοιλιά από το αέριο και κλείνονται οι τρύπες στο δέρμα με ράμματα. Λίγες ώρες μετά το χειρουργείο ο ασθενής μπορεί να κινητοποιηθεί πλήρως και να επιστρέψει στο σπίτι του την ίδια ή την επόμενη ημέρα, ενώ και εδώ ο μετεγχειρητικός πόνος είναι ελάχιστος. Η λαπαροσκοπική τεχνική έχει το πλεονέκτημα του μικρότερου χειρουργικού τραύματος.
- Μέθοδος TEP -Total Extraperitoneal Hernia Repair.
Εξέλιξη της λαπαροσκοπικής χειρουργικής της κήλης είναι η μέθοδος της «ολικής εξωπεριτοναϊκής αποκατάστασης της κήλης (μέθοδος TEP -Total Extraperitoneal ..Hernia Repair). Το λαπαροσκόπιο εισάγεται στην κοιλιά στον έξωπεριτοναϊκο χώρο. Δηλαδή στον χώρο που βρίσκεται μεταξύ του περιτοναίου που καλύπτει τα ενδοκοιλιακά όργανα και της οπίσθιας επιφάνειας του κοιλιακού τοιχώματος.
Ο χώρος αυτός διευρύνεται και ακολουθεί η τοποθέτηση των λαπαροσκοπικών εργαλείων μέσο δύο οπών στην επιφάνεια του δέρματος. Στην συνέχεια ανευρίσκεται το σημείο της κήλης, ακολουθεί η ανάταξη του προβάλλοντος οργάνου και η ενίσχυση του οπισθίου τοιχώματος του βουβωνικού πόρου γίνεται και εδώ με την τοποθέτηση και σταθεροποίηση του πλέγματος.
Με την μέθοδο αυτή η χειρουργική διόρθωση της κήλης επιτυγχάνεται χωρίς την είσοδο των λαπαροσκοπικών εργαλείων στην περιτοναϊκή κοιλότητα που περιέχονται τα ενδοκοιλιακά όργανα. Ο μετεγχειρητικός πόνο και η αποκατάσταση του κοιλιακού τοιχώματος δεν έχει ουσιώδεις διαφορές από την ενδοπεριτοναϊκή λαπαροσκοπική τεχνική. Το κύριο πλεονέκτημα της μεθόδου είναι ότι μπορεί να εκτελείται εύκολα ακόμα και σε ασθενείς με πολλαπλές συμφύσεις από προηγούμενες χειρουργικές επεμβάσεις.
Διαβάστε σχετικά άρθρα